Treść

,,Szkodliwość azbestu”^*

Azbest pod względem chemicznym jest uwodnioną grupą krzemianów z domieszką niektórych metali, wapnia, magnezu, aluminium, sodu i żelaza. Związki te charakteryzują się specyficznymi właściwościami fizykochemicznymi: dużą odpornością na działanie kwasów i zasad, elastycznością, złym przewodnictwem cieplnym oraz dużą odpornością na wysokie temperatury.

Znanych jest wiele wyrobów do produkcji, których używano azbest. Wśród nich można wymienić te, które stosowano w budownictwie jako pokrycia dachowe, materiały okładzinowe ścian, sufitów, rury kanalizacyjne, przewody wentylacyjne, tkaniny wygłuszające hałas. Związek ten znalazł zastosowanie również w produkcji asfaltu, płytek podłogowych, wykładzin podłogowych, farb, klejów, a także transporcie, przemyśle lotniczym i kolejowym.

Przez długi okres czasu stosowanie azbestu nie było uznawane za niebezpieczne. Dopiero pod koniec XX wieku szkodliwość tego związku wykazano wieloma badaniami u osób mających z nim styczność. Podczas obróbki mechanicznej, naturalnego starzeniem się materiału oraz pod wpływem oddziaływania czynników atmosferycznych następuje uwalnianie włókien azbestowych do otoczenia. Następnie włókna te przedostają się do organizmu człowieka wraz z wdychanym powietrzem, co przy długotrwałym narażeniu stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia. Aktualnie azbest zaliczany jest do jednych z najgroźniejszych substancji zanieczyszczających na ziemi, natomiast zgodnie z unijnymi przepisami Polska ma obowiązek ,,oczyścić” kraj z tego związku do 2032 roku.

Zwłóknienie płuc zwane też pylicą azbestową lub azbestozą to najczęściej występujące schorzenie, które objawia się zwykle po 20-40 latach ekspozycji na azbest. Do typowych objawów tej choroby należy utrudnienie oddychania oraz zmniejszenie pojemności życiowej płuc. Azbestoza obserwowana jest u pracowników kopalni azbestu, tkalni oraz osób pracujących na budowach przy rozbiórce elementów zawierających tę substancję. Szkodliwość włókien azbestowych ujawnia się również w postaci międzybłoniaków opłucnej, a nawet raka płuc. Jednocześnie wykazano, że dym tytoniowy wzmaga toksyczność tego związku [1].

*Artykuł powstał w ramach kampanii edukacyjnej organizowanej dla mieszkańców Gminy Krynicy-Zdroju związanej z projektem pn. ,,Ograniczenie niskiej emisji na terenie Gminy Krynicy-Zdroju przez zastosowanie urządzeń grzewczych na biomasę i paliwa gazowe”. Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach  Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 - 2020.          

[1] Maciołek H. i in.; Oddziaływanie azbestu na środowisko przyrodnicze i organizm człowieka; JEcolHealth, vol. 16, nr 3; 2012.